Traditioneel zijn de wintermaanden voorbehouden voor het knotten van bomen. Met het knotten van bomen wordt bedoeld: op geringe hoogte van een boom in een steeds terugkerende tijdscyclus takken op een knot afzetten zodat daarop weer nieuwe takken kunnen gaan groeien. De hoogte van de knot is niet veel hoger dan 2 tot 2,5 meter. De diameter van de af te zagen takken is niet meer dan 25 tot 30 cm. Worden de takken dikker of bevindt de knot zich hoger, dan zijn andere veiligheidsrichtlijnen van kracht zoals bijvoorbeeld die voor het demonteren van bomen. Het werken in de hoogte met een kettingzaag kan voor gevaarlijke situaties zorgen, waardoor een ongeval ernstige gevolgen kan hebben. Daarom een overzicht met de belangrijkste voorzorgsmaatregelen om het knotten van bomen in een zo veilig mogelijke context te laten doorgaan.
Eerst en vooral moet heel duidelijk gesteld worden dat het werken met een kettingzaag enkel voorbehouden is voor opgeleid personeel dat de nodige ervaring heeft en de gevaren kent van het knotten van bomen. Verder moet deze persoon de handleiding en veiligheidsinstructiekaart van de arbeidsmiddelen vooraf grondig doorlezen en steeds de nodige persoonlijke beschermingsmiddelen dragen.
Eerst denken, dan pas doen!
Het knotten mag nooit alleen gebeuren! Er moeten op voorhand goede afspraken gemaakt worden met de helpers rondom. Hou rekening met een veiligheidszone van 1,5 maal de lengte van de af te zagen tak rondom de knotboom. Indien men in meerdere bomen tegelijk knot, moet hier eveneens genoeg ruimte gelaten worden.
Het werken vanop een stabiele ondergrond verdient de voorkeur. Indien dit niet mogelijk is en er effectief vanop de knot moet gezaagd worden, is het gebruik van een veiligheidsharnas met een bevestigingslijn met een maximale lengte van 1 meter aan te raden. Deze leeflijn wordt dan bevestigd aan de stevigste tak die tot het laatste blijft staan. Het gebruik hiervan vraagt een opleiding vooraf. Het is niet toegelaten om vanop een ladder te zagen, maar men mag een ladder wel gebruiken om in de knot van de boom te klimmen.
Goede praktijken – een overzicht
Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s)
Zorg dat iedereen tijdens de werken steeds een fluo-vest/ -hesje draagt en zorg dat minimum twee personen aanwezig zijn met een voldoende opgeladen GSM (bij voorkeur wordt vooraf de bereikbaarheid gecontroleerd en de app 112.be geïnstalleerd). Zorg ook dat iedere persoon de exacte locatie weet te bepalen van het werkterrein. Dit indien in geval van nood er dient gecommuniceerd te worden naar hulpdiensten.
Tot de persoonlijke beschermingsmiddelen voor het werken met een kettingzaag behoren een veiligheidsbril of vizier, goed passende handschoenen, veiligheidsschoenen met zaagbescherming en profiel, gehoorbescherming en een helm. Een combihelm met beschermend vizier en geïntegreerde gehoorbescherming zal beter aansluiten dan de verschillende beschermingsdelen apart en verdient dus de voorkeur.
Een aangepaste EHBO-kit, veiligheidsjas, zaagbroek en zaagmouwen vervolledigen de standaarduitrusting. Vermijd loszittende kledij, sieraden of loshangend lang haar.
Besluit
Tijdens het knotten van bomen wordt er vaak met verschillende personen tegelijk gewerkt. Een goede communicatie is noodzakelijk om een ongeval te voorkomen. In deze specifieke werkomstandigheden is een ongeluk snel gebeurd. Daarom is deze taak enkel voorbehouden voor personen die een degelijke opleiding genoten met de nodige kennis van de machines, de technieken, het hout alsook de risico’s en de correcte beschermingsmiddelen dragen.
Van maart tot oktober komen de teken weer in actie. Wees dus extra aandachtig tijdens werkzaamheden in het groen en neem enkele eenvoudige maatregelen om de kans op een tekenbeet te verkleinen.
☑️draag gesloten schoenen en kledij die je armen en benen bedekken
☑️stop je broekspijpen in je kousen
☑️draag lichtgekleurde kleding (dan zie je een teek beter)
☑️gebruik een insectenwerend middel op je onbedekte huid
❗️Opgelet: deze maatregelen bieden geen 100% garantie: controleer je lichaam steeds na werkzaamheden op het veld op tekenbeten. Een teek ziet eruit als een klein zwart stipje en zoekt vaak een warm plekje, zoals de liesstreek, knieholte of achter de oren. Laat daarom anderen je helpen of gebruik een spiegel zodat je heel je lichaam kan controleren.
Van een tekenbeet kan je ziek worden, maar de ziekte van Lyme is te voorkomen of te genezen door eenvoudige maatregelen te nemen.
De campagne ‘Wees niet gek. Doe de tekencheck.’ – met de bijbehorende website www.tekenbeten.be – geeft iedereen die in de natuur komt dit eenvoudige advies over teken:
1. Controleer je lichaam van kop tot teen, dezelfde avond nog, nadat je gewerkt hebt.
2. Als je een teek ontdekt, verwijder die dan rustig en in één beweging.
3. Volg mogelijke symptomen één maand lang op.
Wist je dat een teek meestal bijt zonder dat je het merkt? Teken houden van (warme) plekken waar je niet altijd meteen aan denkt. Controleer daarom zeker je knieholtes, liezen, bilspleet, haarlijn, navel en oksels. Als je een teek gevonden hebt, verwijder die dan rustig en in één beweging met een tekenverwijderaar. Let daarbij op dat je de teek niet platduwt, want dan kan ze braken. Smeer ook niets op de teek en gebruik geen alcohol, jodium, zeep, ether of olie.
Hou de plek rond de plaats van de beet een maand lang in het oog. Komt er een rode vlek rond de beet die almaar groter wordt? Of krijg je gedurende die maand andere symptomen die lijken op griep (gewrichtspijn, koorts, spierpijn)? Ga dan naar je huisarts en meld de tekenbeet. De ziekte van Lyme kun je behandelen met antibiotica.
Vandaag is het wereldkankerdag: hét moment om als landbouwer stil te staan met welke kankerverwekkende stoffen je regelmatig in contact kan komen.
Voorbeelden hiervan zijn:
maar ook kristallijn siliciumdioxide, beter gekend als kwartsstof. Deze stof komt vrij tijdens het slijpen, schuren, boren en zagen in steenachtige bouwmaterialen.
Om de blootstelling aan deze kankerverwekkende stof te voorkomen moeten toestellen voor de bewerking van deze materialen uitgerust zijn met een effectieve stofafzuiging. Als dat niet mogelijk is, moet iedereen in de omgeving die blootgesteld wordt een masker dragen met de hoogste beschermingsgraad. Dus een FFP3-wegwerpmasker of een masker uitgerust met een P3-stoffilter.
Belangrijk: machines met een systeem dat het stof doet neerslaan met water, zoals nat slijpen, verminderen de stofvorming, maar bieden geen 100% bescherming. Bij langdurige werkzaamheden blijft aanvullende bescherming, zoals een FFP3-masker, noodzakelijk.
Dit noopt ons opnieuw stil te staan bij de gevaren en risico’s.
Hoogwerkers zijn een veilige en effectieve manier om tijdelijk werk op hoogte uit te voeren. Het is belangrijk om te onthouden dat een hoogwerker slechts zo veilig is als de persoon die hem bediend. Als de uitrusting verkeerd, onveilig of door onervaren mensen gebruikt wordt, is de kans groter dat er ongevallen (met fatale afloop) gebeuren.
International Powered Access Federation (IPAF) promoot – in de breedste zin van het woord – het veilige en effectieve gebruik van hoogwerkers wereldwijd. Wij maken hiervan graag gebruik om deze boodschap opnieuw onder de aandacht te brengen.
Deze vrij te downloaden Toolbox (IPAF) voorziet in een aantal veiligheidsmaatregelen die het risico op vallen vanaf het platform reduceren.
De meest voorkomende soorten vallen van het platform gebeuren door:
Wat kan je doen om het risico op vallen te minimaliseren?
Korte instructiefilmpjes die hierbij nuttig kunnen zijn:
Prevent Agri ontwikkelde tevens vrij te gebruiken veiligheidsinstructiekaarten:
Fedris, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico's, erkende Prevent Agri in november 2024 officieel als preventie-instituut in België. Deze erkenning versterkt de samenwerking tussen beide organisaties en laat zien dat er op hoog niveau steun is voor de preventieve aanpak die Prevent Agri hanteert.
Bedrijven met verzwaard risico
Een bedrijf wordt beschouwd als een onderneming met een verzwaard risico wanneer de risico-index een bepaalde drempel overschrijdt gedurende een observatieperiode van 3 jaar en er tijdens deze periode minstens 6 dodelijke ongevallen of ongevallen met minstens 4 dagen tijdelijke arbeidsongeschiktheid hebben plaatsgevonden. Ongevallen op weg van en naar het werk worden niet meegerekend.
Deze drempel is bereikt wanneer:
Aan al deze 3 voorwaarden moet worden voldaan in het derde jaar en in minstens één van de andere jaren van de observatieperiode.
Wat houdt deze erkenning precies in?
Vanaf 2024 zullen bedrijven met verzwaard risico binnen de paritaire comités 132, 144, 145 en 145.04 begeleid worden door Prevent Agri.
Prevent Agri zal voor deze bedrijven een op maat gemaakt preventieplan ontwikkelen op basis van de ongevallenstatistieken van de afgelopen drie jaar. Dit plan dient als leidraad voor een driejarig actieplan dat door het bedrijf zelf wordt opgesteld, met het doel om het aantal arbeidsongevallen te verminderen en een sterkere veiligheidsstructuur te creëren.
Het gevaar van mestgassen wordt onderschat, ook door ervaren mensen. Ieder jaar vallen hierdoor nog slachtoffers. Daarom even kort de veiligheidsmaatregelen tijdens het mixen van mest.
Maak ze tot een vaste routine!
Bekijk eveneens de handige en overzichtelijke brochure die aangeeft waar mestgassen gevaar kunnen opleveren in een varkens- en melkveestal (Prevent Agri in samenwerking met Fedagrim).
Het gevaar van mestgassen wordt onderschat, ook door ervaren mensen. Jaarlijks vallen hierdoor nog slachtoffers. Slechts 1 ademteug kan al voldoende zijn om bedwelmd te raken of zelfs de dood te veroorzaken.
Bekijk de pakkende getuigenis op een Iers melkveebedrijf waar het bijna misliep:
Hoe handelen bij een ongeval met mestgassen?
❌ Ga nooit de mestopslag in: ga een persoon in nood nooit zelf achterna.
Enkel personen die voorzien zijn van onafhankelijke ademvoorziening (perslucht) mogen de ruimte betreden!
✅ Verwittig de hulpdiensten (bel 112).
✅ Schakel bij het mixen de mixer onmiddellijk uit.
✅ Ventileer maximaal en open alle mogelijke openingen.
✅ Zorg indien mogelijk voor de toevoer van zoveel mogelijk verse lucht via een overdrukventilator of compressor.
De oogstperiode is gestart en dit is eveneens het startschot voor de jaarlijkse campagne 'Modder op de weg' georganiseerd door de Gouverneur van West-Vlaanderen.
Modder en gewasresten kunnen zorgen voor een glad wegdek, waardoor andere weggebruikers kunnen slippen.
Met een portie begrip en hoffelijkheid en het aanpassen van de rijstijl kunnen andere weggebruikers de kans op een ongeval drastisch verminderen wanneer de wegen er modderig bijliggen.
Lees het volledige artikel op VILT
Jaarlijks gebeuren er heel wat ongevallen met soms zeer ernstige gevolgen op het eigen bedrijf. We zouden daardoor de ongevallen die gebeuren op de openbare weg bijna uit het oog verliezen. Nochtans komen ook deze veelvuldig voor. Aangezien rijsnelheden hier heel wat hoger liggen dan tijdens de veld- of bedrijfswerkzaamheden, én er bovendien heel wat andere actoren spelen, is het van het allergrootste belang om met enkele aandachtspunten rekening te houden. Twee van deze aandachtspunten zijn het GSM-gebruik achter het stuur en het niet dragen van veiligheidsgordels. Het lijkt misschien onschuldig om even snel een telefoontje te beantwoorden tijdens het rijden, maar de realiteit is dat dit kan leiden tot ernstige ongelukken met zelfs dodelijke afloop.
Lees het volledig artikel verschenen in Hectares hier.
Webinar: “Brandpreventie op landbouwbedrijven” met Mieke Sevenans (Prevent Agri) en Geert Blancke (brandweerofficier)
Op 12/12/2023 was er een vorming "Brandpreventie op landbouwbedrijven". Deze wordt nu integraal uitgezonden als webinar.
Tijdens deze avond ligt de focus op de maatregelen die je zelf kan nemen om het risico op een brand op je bedrijf zo klein mogelijk te houden.
Als eerste komt Mieke Sevenans van Prevent Agri aan het woord. Als preventieadviseur komt ze op heel wat bedrijven om een veiligheidsaudit uit te voeren.
Daarna is het de beurt aan Geert Blancke. Met een rijke ervaring als officier bij de brandweerzone "Vlaamse Ardennen," is Geert een vooraanstaande autoriteit op het gebied van brandveiligheid.
Verder is hij geworteld is in de landbouwsector. Hij groeide op in deze sector en gaf ook les in het land- en tuinbouwonderwijs. Hierdoor heeft hij niet alleen theoretische kennis, maar ook praktische inzichten in de uitdagingen van de land- en tuinbouw.
Herbekijk hier de volledige opname van het webinar
Tijdens het webinar kwamen enkele folders en documenten aan bod:
